28-07-2021

“Als Gregor Samsa eines Morgens aus unruhigen Träumen erwachte, fand er sich in seinem Bett zu einem ungeheueren Ungeziefer verwandelt. Er lag auf seinem panzerartig harten Rücken und sah, wenn er den Kopf ein wenig hob, seinen gewölbten, braunen, von bogenförmigen Versteifungen geteilten Bauch, auf dessen Höhe sich die Bettdecke, zum gänzlichen Niedergleiten bereit, kaum noch erhalten konnte. Seine vielen, im Vergleich zu seinem sonstigen Umfang kläglich dünnen Beine flimmerten ihm hilflos vor den Augen.”

Zo begint het verhaal Die Verwandlung van Franz Kafka over een handelsreiziger die op een ochtend merkt dat hij in een groot insekt is veranderd en hoe hij, zijn ouders en zusje ermee om gaan. (Voor als je niet goed hebt opgelet bij Kwant, Wolken of Wolfs (en jullie kennende is die kans zeer wel aanwezig): Verwandlung betekent gedaanteverwisseling). Het werk vormde in 1988 de inspiratie voor het werk Metamorphosis van de Amerikaanse componist van minimal music Philip Glass (1937). Het werk is geschreven voor piano solo en bestaat uit vijf variaties op een thema. Deze variaties werken toe naar een climax in het vijfde deel. Het thema uit de tweede variatie komt ook terug in zijn werk Hours, maar daar is het gearrangeerd voor orkest. Heerlijke rustige muziek om bij weg te mijmeren.

Ik heb gekozen voor een uitvoering met Philip Glass zelf als pianist.

02-09-2020

Een zeer gewaardeerde collega was aangenaam verrast toen hij bij de lancering van deze website zag dat ik ook Philip Glass (*1937) had opgenomen. Deze hedendaagse componist van minimal music heeft vele zeer toegankelijke werken gecomponeerd. Ik heb deze week gekozen voor een werk uit 1982, Glassworks. Uit de Wikipedia: “Glassworks was Philip Glass’s successful attempt to create a more pop-oriented “Walkman-suitable” work, with considerably shorter and more accessible pieces written for the recording studio. In fact, the cover of the cassette release stated that it was “specially mixed for your personal cassette player”.

Het werk is geschreven voor een uitgebreid kamerensemble met een bijzondere samenstelling: piano, hoorn, fluit, sopraan en tenor saxofoon, basklarinet, altviool, cello en synthesizer. Het werk kent 6 delen:

1. Opening
2. Floe
3. Island
4. Rubric
5. Façades
6. Closing

Van deze delen is Façades wellicht het meest bekend. Het was oorspronkelijk geschreven voor een film, maar is daar uiteindelijk niet gebruikt. Dit deel wordt ook wel als afzonderlijk werk uitgevoerd.

07-11-2018

Deze week is de zaagplaat van een hedendaagse Amerikaanse componist, Philip Glass (geboren in 1937). De vroege muziek van deze componist is tamelijk “zwaar” en vind ik persoonlijk minder toegankelijk. Eén van de mensen met wie hij toen samenwerkte was Ravi Shankar, de sitarspeler uit India. Shankar is vooral bekend geworden door zijn connecties met George Harrison, onder andere resulterend in het nummer Within you, without you (1^e nummer van kant 2 van de Sergeant Pepper lp) en een optreden op het Concert for Bangla Desh in 1971.

Het latere werk van Glass was wat lichter van aard en is daardoor plezieriger om te beluisteren. Hij wordt beschouwd als een vertegenwoordiger van een stroming die “minimal music” wordt genoemd. Uit de Wikipedia: “The idea of minimalism is much larger than many people realize. It includes, by definition, any music that works with limited or minimal materials: pieces that use only a few notes, pieces that use only a few words of text, or pieces written for very limited instruments, such as antique cymbals, bicycle wheels, or whiskey glasses. It includes pieces that sustain one basic electronic rumble for a long time. It includes pieces made exclusively from recordings of rivers and streams. It includes pieces that move in endless circles. It includes pieces that set up an unmoving wall of saxophone sound. It includes pieces that take a very long time to move gradually from one kind of music to another kind. It includes pieces that permit all possible pitches, as long as they fall between C and D. It includes pieces that slow the tempo down to two or three notes per minute.” Een bekende Nederlandse componist uit dit genre is Simeon ten Holt. Zijn werk Canto ostinato kun je een schoolvoorbeeld noemen van minimal music.

Het stuk dat ik gekozen heb is een deel van de soundtrack van een film uit 2002, The Hours. Misschien is “cross-over” voor deze muziek een betere term dan “klassiek”, maar dat laat ik aan jullie oordeel over. Het stuk heet Morning Passages.