04-09-2019
Deze week heb ik gekozen voor een werk van de Russische componist Pyotr Ilyich Tchaikovsky (1840-1893). Tchaikovsky wordt beschouwd als een van de grote componisten. Bekende werken van hem zijn zijn ballet de Notenkraker (veel uitgevoerd in de Kersttijd), het Zwanenmeer en zijn 1e pianoconcert. Ik heb gekozen voor een van zijn laatste werken, de 6e symfonie met bijnaam Pathetique. In dit werk hoor je de innerlijke worstelingen die Tchaikovsky had. Naast de typisch Russische melancholie worstelde hij ook jarenlang met de maatschappelijke druk om zijn homoseksualiteit te onderdrukken. In 1877 trouwde Tchaikovsky daarom met een jonge muziekstudent, Antonina Milyukova. Het huwelijk was een catastrofe, waarbij Tchaikovsky zijn vrouw binnen enkele weken na het huwelijk in de steek liet. Tijdens een zenuwinzinking probeerde hij tevergeefs zelfmoord te plegen.
Tchaikovsky kon het zich veroorloven om in 1878 ontslag te nemen uit het Moskouse Conservatorium om zich voortaan alleen met componeren bezig te houden, dankzij het mecenaat van een rijke weduwe genaamd Nadezjda von Meck. Zij voorzag hem tot 1890 van een maandelijkse toelage; vreemd genoeg werd in hun regeling bepaald dat ze elkaar nooit zouden ontmoeten.
Tchaikovsky overleed op 6 november 1893 in Sint-Petersburg. Hoewel de oorzaak van zijn dood officieel door cholera werd verklaard, geloven sommigen van zijn biografen dat hij zelfmoord heeft gepleegd na de vernedering van een seksschandaalproces. Er bestaat echter alleen mondelinge documentatie ter ondersteuning van deze theorie.
Negen dagen vóór zijn dood dirigeerde hij zelf de première van de Pathetique. Het werk bestaat uit vier delen. Curieus vind ik het laatste deel. Normaal is dat een snel deel; in deze symfonie is het een langzaam deel, gekarakteriseerd als adagio lamentoso (een langzame klaagzang). Hoewel hij na deze symfonie nog een paar werken heeft gecomponeerd (maar niet heeft afgemaakt) symboliseert dat voor mij zijn afscheid van het leven.
De uitvoering is door het Royal Philharmonic Orchestra o.l.v. Yuri Temirkanov. Veel luisterplezier!