17-11-2021

In de periode 1883-1885 schreef de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche zijn roman Also sprach Zarathustra. De Duitse componist Richard Strauss (1864-1949) (geen familie van de “Strauss van de walzen”) werd geïnspireerd door deze roman en componeerde in 1896 een gelijknamig symfonisch gedicht. Oorspronkelijk gaf hij dit werk de ondertitel Symphonischer Optimismus in Fin de Siècle-Form, dem 20. Jahrhundert gewidmet, maar hij veranderde dit later naar Tondichtung, frei nach Friedr. Nietzsche.

Uit de Wikipedia:

“Zarathustra, Zarathoestra of Zoroaster was een Iraanse profeet en de grondlegger van het zoroastrisme, een godsdienst die tegenwoordig haar aanhangers vooral vindt onder de Parsi’s in India. Volgens de legenden was de profeet een herder en leefde hij op het platteland. Rond zijn twintigste levensjaar ervoer Zarathustra een crisis en ging hij ronddwalen. Na tien jaar kreeg hij, gezeten aan de oevers van de Oxus (de Amu Darja) een visioen van de god Ahura Mazda.

(…) In het boek Also sprach Zarathustra van Friedrich Nietzsche uit 1885 is Zarathustra de hoofdpersoon. Vaak beschouwd als de eerste die een absolute scheiding tussen goed en kwaad poneert, en vandaar als “uitvinder” van de moraal – zoals Solon als vader van de westerse wetgeving wordt bestempeld – laat Nietzsche Zarathustra terugkeren om de übermensch te prediken, die de menselijke onverantwoordelijkheid begrijpt en een uitgeleefde moraal ten grave draagt.”

Het werk bestaat uit 9 delen:

1. Einleitung, oder Sonnenaufgang: Inleiding, of zonsopkomst
2. Von den Hinterweltlern: Over de achterwereldfiguren
3. Von der großen Sehnsucht: Over het grote verlangen
4. Von den Freuden und Leidenschaften: Over vreugde en hartstochten
5. Das Grablied: Het requiem
6. Von der Wissenschaft: Over de wetenschap
7. Der Genesende: De herstellende
8. Das Tanzlied: Het danslied
9. Nachtwandlerlied: Lied van de dolende nachtwaker

Het werk is vooral bekend geworden door deel 1, de zonsopkomst, toen Stanley Kubrick die muziek gebruikte in de film 2001, A Space Odyssee uit 1968 (een opname uit 1959 van de Wiener Philharmoniker onder leiding van Herbert von Karajan).

Het werk wordt uitgevoerd door het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons.