02-12-2020

Na Grieg’s Peer Gynt Suite van vorige week blijven we even in Scandinavië. Dit keer een werk van de Finse componist Jean Sibelius (1865-1957). Ruim twee jaar geleden liet ik jullie kennismaken met zijn meest beroemde werk, Finlandia. Dit keer heb ik gekozen voor zijn Karelia Suite. Net als vorige week met de Peer Gynt Suite is deze suite een uittreksel uit een groter werk, Karelia. Dat laatste werk componeerde Sibelius in 1893, in opdracht van studenten van de Universiteit van Helsinki. De première van dat werk gebeurde in verre van optimale condities. Het aanwezige publiek, vooral studenten van de universiteit, maakte zoveel lawaai dat de muziek soms niet hoorbaar was.

Het oorspronkelijke werk bestaat uit een ouverture, acht taferelen en twee intermezzo’s. De taferelen zijn gebaseerd op Finse volksverhalen uit de geschiedenis van Karelia. Karelia is een landstreek in het zuidoosten van Finland dat tegenwoordig deels in Finland en deels in Rusland ligt. Net als Finlandia is ook dit werk een uiting van Fins patriottisme door Sibelius.

De Karelia suite bestaat uit drie delen, gebaseerd op dat grotere werk:

1. Intermezzo: gebaseerd op het midden van het 3e tafereel. Het beeldt een stoet van Kareliaanse arbeiders uit die belasting betalen aan hertog Narimont van Litouwen.
2. Ballade: gebaseerd op jet 4^e Het vertelt het verhaal van de 15e eeuwse Zweedse koning, Karl Knutsson, die in het kasteel een beetje aan het mijmeren is terwijl hij naar zijn bard luistert.
3. Alla Marcia: gebaseerd op de laatste helft van het 5e tafereel. Het oorspronkelijke tafereel gaf een gewelddadige belegering van de stad weer. Deze beweging in de suite is echter licht, zonnig en vrolijk.

Fun fact: dit was het allerlaatste werk dat ik speelde in mijn laatste concert bij het Venloos Symfonieorkest op 7 april 2019.

Het werk wordt uitgevoerd door het Philharmonia Orchestra o.l.v. Vladimir Ashkenazy

24-10-2018

Voor de zaagplaat van deze week gaan we naar het land van de 1000 meren, Finland. Finland heeft een historie van veel onderdrukking, met name door buurland Rusland. In het begin van de 20^e eeuw componeerde de Finse componist Jean Sibelius het werk Finlandia, een symfonisch gedicht. Het werd vooral bekend door uitvoering op de wereldtentoonstelling in Parijs in 1900.

Het stuk werd door Finse patriottisten beschouwd als een oproep voor streven naar onafhankelijkheid van Rusland, iets wat uiteindelijk in 1918 werd bereikt. In het stuk zelf kun je de ontwikkeling van Finland ook deels terughoren. Zo start het met een paar accoorden die het brullen van een leeuw moet voorstellen (een dier dat in het wapen van Finland voorkomt). Ook is op een zeker moment een muzikale verbeelding van het optrekken van een stoomtrein te horen, verwijzend naar de aanleg van spoorwegen in Finland.

Het laatste deel van dit werk werd later door Sibelius hergebruikt in zijn Finlandia-hymne en als koorwerk uitgebracht. Die hymne wordt beschouwd als het officieuze volkslied van Finland. Er bestaan daarom twee soorten uitvoeringen van Finlandia:  met en zonder een koor voor het later hergebruikte deel. Ik heb gekozen voor een uitvoering zonder koor. Je hoort een uitvoering uit 1952 van de Berliner Philharmoniker o.l.v. Herbert von Karajan. Veel luisterplezier!