08-01-2020

Spelers van een muziekinstrument worden al eeuwen uitgedaagd door componisten om hun kunnen begeleid door een orkest in een soloconcert te tonen. Deze week en de komende weken wil ik jullie laten kennismaken met een aantal van deze soloconcerten die voor blaasinstrumenten zijn geschreven. Fun fact: Beethoven heeft geen enkel soloconcert voor een blaasinstrument geschreven.

De aftrap is voor de Italiaanse componist Domenico Cimarosa (1749-1801). Hij kwam uit een arm gezin. Zijn ouders stuurden hem naar een klooster, waar hij zijn eerste muziekonderricht ontving. De organist van het klooster ontdekte zijn talent en stoomde hem klaar voor een muziekvakopleiding. In zijn leven schreef hij 80 opera’s, waarvan de komische opera Il matrimonio segreto (Het geheime huwelijk) uit 1792 zijn bekendste was. Naast zijn geboorteplaats Napels heeft hij ook gewoond en gewerkt in Rome, Wenen en Venetië. In die laatste stad werd hij in 1799 gevangen genomen en ter dood veroordeeld omdat hij tijdens de bezetting van Napels sympatiseerde met Napoleon. Door ingrijpen van enkele invloedrijke personen ontsnapte hij aan een executie, maar hij werd wel verbannen naar Venetië. Daar stierf hij in 1801.

Naast de vele opera’s heeft Cimarosa ook veel pianosonates gecomponeerd. In 1949 gebruikte de Australische componist Arthur Benjamin enkele van die sonates om er een hoboconcert van te maken. Dit concert kent vier delen, waarbij het eerste en het tweede deel (introductie en allegro) bijna naadloos in elkaar overgaan. Het is geen revolutionair werk (daarvoor moest je niet bij Cimarosa zijn), maar ik vind het een werk dat aansluit bij de traditie van soloconcerten die vanuit Vivaldi is ontstaan. Het heeft in die zin meer raakvlakken met werk van Vivaldi dan met bijvoorbeeld zijn tijdgenoten Mozart en Haydn.

Ik heb gekozen voor een uitvoering door de hoboïst Heinz Holliger, begeleid door I Musici met een niet genoemde dirigent.