02-02-2022

Het is weer eens tijd voor een werk voor “mijn” instrument, de fagot. In de muziekliteratuur zijn er twee concerten voor fagot en orkest die als een “must” worden beschouwd voor professionele fagottisten om te beheersen. Eentje heb ik eerder al voorgesteld, het fagotconcert van Mozart. Deze week heb ik het andere concert gekozen, dat van de Duitse componist Carl Maria von Weber (1786-1826). Wel opvallend trouwens dat zowel voor klarinet als voor fagot beide componisten één soloconcert hebben geschreven die beide tot de meest gespeelde in hun soort horen.

Weber componeerde het werk in 1811 en reviseerde het in 1822. Weber was op een tour door Europa en arriveerde in München. Daar schreef hij zijn klarinetconcert. Dat werd zo goed ontvangen dat spelers van andere instrumenten hem smeekten ook voor hen een soloconcert te schrijven. Hij ging overstag op het verzoek van de fagottist Georg Friedrich Brandt en schreef het concert voor hem. Het ging in première in december 1811, maar Weber maakte dat niet meer mee omdat hij al was vertrokken naar het volgende station op zijn tour.

Qua vorm is het lekker klassiek (snel-langzaam-snel), met het eerste deel in sonatevorm en een rondo als afsluiting. Het werk past ook goed in de Romantische traditie, waar virtuositeit belangrijk was voor een solowerk.

Het werk wordt uitgevoerd door Sergio Azzolini, begeleid door het Orchestre de Chambre de Lausanne o.l.v. Christian Zacharias.

22-01-2020

Na de hobo en (blok)fluit (en al veel eerder de fagot) is het deze week tijd voor een concert voor het vierde houtblazersinstrument in een orkest, de klarinet. En misschien verwachten jullie hier dan het iconische klarinetconcert van Mozart, maar ik vermoed dat dat al erg bekend is bij jullie. Bij de crematie van papa was het 2^e deel uit dat concert één van de muziekwerken die we toen lieten horen. Omdat ik jullie in deze serie van zaagplaten ook wil laten kennismaken met wat minder bekende werken heb ik gekozen voor het concert voor klarinet en orkest nr. 1 van Carl Maria von Weber (1786-1826). Ik zei “minder bekend”, maar klarinettisten noemen de concerten van Mozart en Von Weber vaak in één adem.

Carl Maria von Weber was een Duitse componist. Hoewel hij een tijdgenoot was van Beethoven wordt hij niet tot de Klassieken gerekend, maar wordt hij algemeen beschouwd als de eerste componist uit het tijdperk van de Romantiek. Uit de Wikipedia: “De muziek die tijdens de romantiek geschreven wordt, wordt steeds complexer. De tendens van deze ontwikkelingen in de 19e eeuw is afkomstig uit de vooruitgangsgedachte uit de Verlichting, en leidde tot steeds grotere werken, grotere orkesten, virtuozere speeltechnieken op verbeterde muziekinstrumenten en complexere harmonische ontwikkelingen. Door amateurmusici is die moeilijkere muziek niet echt goed meer te spelen en het virtuozendom floreert. Daarom schrijven componisten daarnaast salonstukjes, de lichtere muziek. Voor de meeste componisten is dat geen serieus werk, zij willen liever ernstige muziek schrijven. Zo ontstaat er een verschil tussen ernstige en de lichte muziek.”, waar volgens de Wikipedia werken van de Klassieke periode (met als vertegenwoordigers Haydn, Mozart en Beethoven) zich kenmerken door “opkomst van de homofone zetting, waarin een melodie voornamelijk door akkoorden wordt begeleid (Robert: dit in tegenstelling tot de muziek van bv. Bach, waar vaak meerdere melodieën door elkaar lopen, polyfoon). De loutere uitdrukking van de melodie en het gebruik van de harmonie louter als ondersteuning van die uitdrukking (in plaats van een complex meerstemmig weefsel waarin harmonie veeleer het gevolg is van de samenklank van diverse stemmen) is kenmerkend voor het classicisme. Een van de belangrijkste vernieuwingen, oorspronkelijk afkomstig uit de zogenoemde Mannheimer Schule, is het integrale gebruik van tekens om de dynamiek te noteren (zoals p voor zacht en f voor luid). De muziek blijft tonaal, maar kent een grote verandering: langzamerhand wordt het contrapunt vervangen door de harmonie en begint de pianoforte (het toetsinstrument waarop men zowel hard als zacht kan spelen) aan een sterke opmars.”

Von Weber schreef het concert in 1811 voor de klarinettist Heinrich Bärmann. Met name de virtuositeit die als één van de kenmerken voor muziek uit de Romantiek wordt beschouwd, is aanwezig in dit soloconcert.

Ik heb gekozen voor een opname met de briljante klarinettiste Sabine Meyer als soliste. Orkest en dirigent zijn onbekend. Veel luisterplezier!

02-01-2019

Met het Nieuwjaarsconcert nog in de oren moet een zaagplaat rond Nieuwjaar wel een dans zijn. Ik heb echter niet voor een wals van Strauss gekozen, maar voor een stuk van de Duitse componist Carl Maria von Weber (1786-1826). Deze tijdgenoot van Beethoven componeerde in 1819 een stuk voor piano, Aufforderung zum Tanz (uitnodiging voor een dans). In 1841 werd dit stuk door de Franse componist Hector Berlioz georkestreerd en in die uitvoering is het het meest bekend geworden. Berlioz noemde het stuk toen L’Invitation à la valse, waardoor het stuk soms ook aangekondigd staat onder die verkeerde benaming.

Het stuk verbeeldt een jongeman die een jongedame ten dans vraagt. Na aanvankelijke aarzeling van de dame, maar niet opgeven van de man, stemt ze uiteindelijk toe en dansen ze samen een wals. Na afloop brengt de jongeman de dame weer terug naar haar plaats en daarmee eindigt het stuk. Dansles all over again! Heel herkenbaar de verlegenheid van de jongeman, brings back memories!

De uitvoering is door het Münchner Rundfunkorchester o.l.v. Kurt Eichhorn. Veel luisterplezier en laat het een mooie start zijn voor wat hopelijk een heel mooi jaar gaat worden.