30-06-2021
De Engelse componist Gustav Holst (1874-1934) heeft veel werken gecomponeerd, maar hij is vooral bekend geworden door zijn orkestsuite The Planets. Holst begon met schrijven van dit werk in 1913 en voltooide het in 1916. Zijn belangstelling voor astrologie bracht hem ertoe. Het werk ging in première in 1918. In 1922 is er een plaatopname gemaakt van dit werk, waarbij Holst het London Symphony Orchestra dirigeerde. Deze opnames zijn nog wel online te vinden (zie bijvoorbeeld deze Spotify playlist)
Het werk bestaat uit zeven delen, waarbij ieder deel aan een planeet is gekoppeld. Iedere planeet krijgt een bepaalde sfeertekening mee, waarbij het niet moeilijk is zelf allerlei beelden eraan te koppelen. Zo krijg ik bij de sfeertekening van het afsluitende deel Neptunus de ruimtesonde Voyager in gedachten en probeer ik me voor te stellen hoe die sonde ver buiten de heliosfeer in de oneindige ruimte voortbeweegt. Gelanceerd in 1977 bevindt het zich momenteel op ruim 21 miljard kilometer van de aarde. Een lichtsignaal vanaf de aarde doet er ongeveer 20 minuten over om de sonde te bereiken. Volgens de Wikipedia omschreef Holst het werk zelf als “a series of mood pictures”, acting as “foils to one another”, with “very little contrast in any one of them“.
De volgorde van de planeten lijkt een willekeurige. Het is niet, wat je misschien zou verwachten, de volgorde van de planeten vanaf de zon gerekend. Verder worden de aarde en Pluto niet meegenomen. Onbekend is waarom de aarde niet is meegenomen. Pluto is pas ontdekt in 1930. Holst heeft nooit de intentie gehad die alsnog aan de suite toe te voegen. Misschien maar goed ook, want in 2006 verloor Pluto de status van planeet en werd het gedegradeerd naar de categorie dwergplaneet.
De volgorde van de delen:
- Mars, the Bringer of War. Een krijgshaftige opening
- Venus, the Bringer of Peace. Lieflijke sfeer
- Mercury, the Winged Messenger. Snel en wendbaar, een soort van vliegende superheld
- Jupiter, the Bringer of Jollity. Opgewekt, vrolijk. Dit is het meest bekende deel uit het werk
- Saturn, the Bringer of Old Age. Mysterieus
- Uranus, the Magician. Lijkt geïnspireerd door de Tovenaarsleerling van Paul Dukas, bijvoorbeeld de rol van de fagot in beide werken.
- Neptune, the Mystic. Een mysterieuze afsluiting, waarbij aan het einde een vrouwenkoor een woordloze stem toevoegt en het werk naar een langzaam wegstervend einde brengt (en hier waren mijn beelden van de Voyager het sterkste).
Ieder van de delen heeft een eigen sfeertekening. Guul, op jouw laatste dag voordat je levensfase als pensionado ingaat ben ik wel benieuwd welke planeet jouw gemoed het beste benadert.
Bij de uitvoering die ik heb gekozen staat niet wie het uitvoert, maar het wordt aanbevolen door John Williams. Niet zo gek, want Williams heeft zich sterk laten inspireren door deze muziek toen hij de sound track voor Star Wars componeerde.