18-11-2020
Spartacus was een gladiator uit de Romeinse Republiek. Hij behoorde tot een vrije familie die door het Romeinse leger op jonge leeftijd onrechtmatig gevangen werd genomen en in Rome als slaaf werd verkocht aan een gladiatorenschool in Capua. Hij is bekend geworden omdat hij een grote slavenopstand leidde die duurde van 73 tot 71 v.Chr. Deze opstand was de laatste en grootste van de slavenopstanden die het Romeinse Rijk meemaakte en zou de geschiedenis ingaan als de Derde Slavenoorlog. Zijn leger van ontsnapte slaven wist een tijd lang stand te houden tegen het Romeinse leger in verschillende veldslagen, maar moest uiteindelijk het onderspit delven. Hij werd in de laatste veldslag van die oorlog gedood, maar zijn lichaam is nooit gevonden.
Het leven van Spartacus was een inspiratie voor een paar films, met als meest legendarische de versie uit 1960 waarin Kirk Douglas de rol van Spartacus speelde. De Russische componist Aram Chatsjatoerjan (1903-1978) verwerkte het leven van Spartacus in een ballet. Dat werk werd voor het eerst opgevoerd, met een choreografie van Leonid Jakobson, in Leningrad 1956. Het ballet kreeg zijn eerste enscenering in het Bolsjoi Theater, Moskou in 1958, onder choreograaf Igor Moiseyev; het was echter de productie uit 1968, met choreograaf Jury Grigorovitsj, die de grootste lof oogstte.
Chatsjatoerjan verwerkte de muziek ook in vier orkestsuites, Spartacus suite 1 t/m 4. Deze suites zijn als volgt opgebouwd:
- Suite No.1
- Introduction – Dance of the Nymphs
- Adagio of Aegina and Harmodius
- Variation of Aegina and Bacchanalia
- Scene and Dance with Crotala
- Dance of the Gaditanae – Victory of Spartacus
- Suite No.2
- Adagio of Spartacus and Phrygia
- Entrance of the Merchants – Dance of a Roman Courtesan –
- General Dance
- Entrance of Spartacus – Quarrel –
- Treachery of Harmodius
- Dance of the Pirates
- Suite No.3
- Dance of a Greek Slave
- Dance of an Egyptian Girl
- Night Incident
- Dance of Phrygia – Parting Scene
- At the Circus
- Suite No.4
- Bacchante’s Melancholy Dance
- Spartacus Procession
- Death of the Gladiator
- Call to Arms – Spartacus’ Uprising
Het meest bekende stuk uit deze suites is ongetwijfeld het Adagio waarmee suite nr. 2 opent. Ik ken het als de herkenningsmelodie van de TV-serie uit de jaren ’70, Onedin Line.
Ik heb op Youtube alleen complete uitvoeringen gevonden van suites 1 t/m 3. Deze worden alle uitgevoerd door het Scottish National Orchestra o.l.v. Neeme Järvi
De afzonderlijke stukken van suite 4 zijn wel op Youtube te vinden. Ze worden alle uitgevoerd door het St. Petersburg State Symphony Orchestra o.l.v. André Anichanov