27-01-2021
Deze week weer aandacht voor een werk van Franz Schubert (1797-1828), zijn 5e symfonie. Ondanks zijn korte leven heeft hij veel gecomponeerd. Op 16-jarige leeftijd besloot hij school te verlaten om zich volledig aan de muziek te kunnen wijden. Zijn 5e symfonie schreef hij in 1816, op 19-jarige leeftijd. In zijn composities werd hij toen erg beïnvloed door de werken van Mozart, veel meer dan door Beethoven. Pas later in zijn leven probeerde hij aan te sluiten bij de ontwikkelingen in de muziek die door Beethoven in gang waren gezet.
De invloed van Mozart is te horen in zijn 5e symfonie. Lichtvoetiger dan de symfonieën van Beethoven (die in 1816 al acht van zijn uiteindelijke negen symfonieën had gepubliceerd), maar wel met een eigen Schubert-geluid. Ik heb jullie eerder al via de muziek bij Rosamunde en de Unvollendete symfonie laten kennismaken met Schubert en dezelfde, moeilijk in woorden uit te drukken sfeer uit die werken is ook in zijn 5e symfonie hoorbaar.
Het werk start met een korte “ademteug”, vier maten introductie voordat de symfonie echt begint, alsof een gordijn wordt opengetrokken. Herken de sonatevorm in het eerste deel (ter herinnering: thema A in hoofdtoonsoort Bes – thema B in dominant toonsoort F – Doorwerking – Thema A en B in hoofdtoonsoort en een coda). Het langzame tweede deel is wonderschoon met twee thema’s, respectievelijk in de strijkers en in een mooi duet tussen strijkers en houtblazers. Het derde deel is een menuet, maar in een mineur toonsoort, met het trio in majeur (met een mooie partij voor de fagot). De symfonie sluit af met een kort snel, levendig deel.
Ik heb deze symfonie één keer mogen uitvoeren als invaller (“uithelper” in het muziek jargon) bij het (inmiddels opgeheven) Tegels Symfonieorkest. Op mijn bucketlist van werken die ik ooit weer of nog hoop uit te voeren staat deze symfonie in de categorie “weer uit te voeren”. (In de categorie “nog uit te voeren” staan met stip op een gedeelde 1e plaats de Mattheus Passion van Bach en de 9e symfonie van Beethoven).
Ik heb gekozen voor een uitvoering door de Wiener Philharmoniker o.l.v. Karl Böhm. Veel luisterplezier!