OER-onderdompeling in Krakow

Van 10 t/m 14 april vond in Krakow in Polen een drietal evenementen plaats rondom OER en Open Education. In deze blog een terugblik op deze events en de dingen die me daar het meeste opvielen (naast de mooie en sfeervolle stad die Krakow is).

GO-GN

De week startte op 10 april met een tweedaagse workshop van het Global OER Graduate Network (GO-GN). Dit netwerk, eertijds gestart door Fred Mulder in zijn tijd als UNESCO OER Chairholder, wordt nu gecoördineerd door de OER Research Hub op de OU-UK. Een negental PhD-studenten, afkomstig van over de hele wereld, presenteerden hun onderzoek, kregen feedback van de aanwezigen en zochten naar aanknopingspunten voor onderlinge samenwerking. De slides van hun presentaties zullen successievelijk op de website van GO-GN worden gepubliceerd.
De onderwerpen waren erg divers, variërend van OER Learning Design Guidelines for Brazilian K-12 tot Opening Up Higher Education in Rwanda. Het niveau was van een eerste onderzoeksplan tot resultaten van een bijna afgerond PhD-onderzoek. Overall was het inhoudelijk niveau erg hoog, maar moet er door de meesten nog wel gewerkt worden aan presentatievaardigheden.
>> Overzicht van onderwerpen
>> Presentaties (worden in de komende weken aangevuld)
>> Storify van tweets

Open Education Consortium Global Conference

De week werd vervolgd met de jaarlijkse Global Conference van het Open Education Consortium. Naar schatting 200 deelnemers konden kiezen uit een diversiteit aan presentaties en workshops. Grofweg konden de volgende categorieën worden onderscheiden:

  • Opening up education (op niveau van land of instelling)
  • Communities rondom OER
  • Adoptie van OER en andere vormen van open education
  • Casussen (bij landen of instellingen)
  • Learning design voor OER en MOOC
  • Onderzoek
  • Open policies
  • Open practices

Van de sessies die ik heb gevolgd sprongen voor mij die van John Hilton III en Javiera Atenas eruit in positieve zin. John sprak over recent studies in OER adoption. Hoewel het daar vooral ging over adoptie van Open Textbooks in de US, zijn resultaten te generaliseren naar andere vormen en contexten. Resultaten van zijn research (onder de vlag van de Open Education Group) zijn te vinden op hun website. Het onderwerp van Javiera was (uiteraard) Educating for Social Participation: Open Data as Open Educational Resources. Vooral de mogelijkheid om “echte” data te kunnen gebruiken om vaardigheden als critical thinking en civic engagement aan te leren sprak mij aan. Aanrader: de site schoolofdata.org (met onder meer open cursussen over hoe om te gaan met data).
Zelf gaf ik een presentatie over het onderzoek naar gebruik van OER en MOOC’s in het Nederlands hoger onderwijs dat ik samen met Ben Janssen eind vorig jaar heb uitgevoerd. Hier de sheets.

OER Policy Forum

Parallel aan de laatste dag van de conferentie werd door het Centrum Cyfrowe, in samenwerking met het Open Policy Network, als onderdeel van het EU-project ExplOERer een bijeenkomst gehouden. Het doel was te komen tot een set van aanbevelingen, voortbouwend op een policy document Foundations of OER Strategy Development. In de ochtend werden enkele presentaties gegeven. Voor mij was die van Dominic Orr van het FiBS uit Berlijn What can policy do for innovative educational practice and especially for OER? de meest in het oog springende. Dominic is een van de auteurs van het vorig jaar verschenen OECD rapport Open Educational Resources, a Catalyst for Innovation. In zijn presentatie ging hij echter in op social innovation en de koppeling ervan met open policies. Hij refereert aan een studie uit 2015 Growing a Digital Social Innovation Ecosystem for Europe in opdracht van de Europese Commissie. Die studie onderscheidt 7 fasen voor sociale innovatie, die niet noodzakelijk lineair worden doorlopen, maar spiraalsgewijs naar het begin kan terugkeren. Hij koppelt die fasen met twee strategieën voor policy, met name OER policies:

  • Pull strategie. Uitgangspunt is de motivatie van docenten en lerenden. Activiteiten als presentatie van OER use cases en toekennen van awards voor good practices helpen adoptie van OER te bevorderen. Resources zijn bijvoorbeeld aanbieden van vrijwillig te volgen trainingen voor gebruik van OER, ontwikkeling van een OER infrastructuur en toelaten van experimenten (d.i. tijd daarvoor geven)
  • Push strategie.Uitgangspunt is aanpassen van het raamwerk van voorwaarden voor gedrag van docenten en lerenden. Voorbeelden zijn het reguleren van productie van leermaterialen (OER heeft voorkeur), kwaliteit van leermaterialen (dynamisch en tailored heeft voorkeur) en de evaluatie van leeruitkomsten (competenties heeft de voorkeur)
Samengevat in één figuur die Dominic de omschrijving meegaf OER as a driver of social innovation: allows and promotes new combinations or configurations of social practices 

In de middag werden in subgroepen over key issues voor OER policies gedebatteerd. Doel van deze discussies was input te leveren voor het document van aanbevelingen dat na de workshop werd opgesteld. Ik nam deel aan de subgroep OER repositories and content production, waar met name de ervaringen met Wikiwijs van pas kwamen.
>> Storify van tweets

Tenslotte

Zowel de conferentie als het OER policy forum preludeerden al op 2017, het jaar waarin de Cape Town Open Education Declaration 10 jaar bestaat en de Paris OER Declaration 5 jaar. Het komend jaar zal ongetwijfeld worden teruggekeken op wat in die achterliggende periode al is bereikt, maar zal vooral worden vooruitgekeken naar wat er nog moet gebeuren om OER in het bijzonder en Open Education in het algemeen mainstream te maken, zowel op instellingsniveau als rondom open policies op nationaal en internationaal niveau. Dat de volgende Global Conference in 2017 in Kaapstad zal plaatsvinden is daarom geen toeval.
 

Global meeting Open Education Consortium 2015

Van 22 t/m 24 april werd in het wonderschone Banff in Canada de jaarlijkse Global meeting van het Open Education Consortium (OEC) gehouden.
Voorafgaand aan deze meeting hield het Global OER Graduate Network (GO-GN) haar inmiddels 4e tweedaagse seminar. Twaalf PhD-onderzoekers presenteerden daar hun research plan (de nieuwkomers) danwel resultaten van hun onderzoek (de gevorderden). Voor de gevorderden was het een repetitie voor de presentatie die ze tijdens het congres in een speciale research track moesten geven. Alle onderzoekers kregen feedback van hun peers en de aanwezige supervisors van UNED, OU-UK, Fred Mulder en ondergetekende. Een diversiteit aan nationaliteiten (Spanje, Portugal, Nederland, Griekenland, India, China, Frankrijk, Zuid-Afrika en Israel) en onderwerpen (van Ecosystems for OER in Healthcare tot Recommendations on formative assessment and feedback practices for stronger engagement in MOOCs) passeerden de revue. De bij het congres aanwezige UNESCO OER hoogleraren gaven op de tweede dag acte de presence voor een open discussie over open en OER met de aanwezigen.
>> Slides GO-GN seminar
>> Geselecteerde papers in special issue Openpraxis
Omdat ik tijdens het congres niet alle presentaties kon volgen kreeg ik geen goed beeld van wat de overall thema’s waren die er speelden. Ik heb daarom de abstracts die op de website gepubliceerd zijn geanalyseerd. Dat gaf het volgende beeld.

Presentaties naar thema

De 97 presentaties van het congres waren in een aantal categorieën ingedeeld. De volgende figuur geeft het aantal presentaties per categorie.

Presentaties naar afkomst

De volgende figuur geeft het aantal presentaties, verdeeld naar continent. Omdat drie presentaties auteurs uit twee landen had komt het aantal drie hoger uit dan hiervoor.

 
 
 
 
 
 
Opvallend hier is het relatief grote aantal presentaties uit Afrika. Het merendeel daarvan was afkomstig van het ROER4D project.

OER, MOOC of allebei?

Afgaand op de titel en de abstracts van de presentaties gaf dit het volgende beeld

Trefwoord →

 
 Categorie↓

OER (incl. OCW en open textbooks)

MOOC OER & MOOC Open Education (incl. Open Educational Practices)

Geen van deze begrippen

Innovation

7

1

1

5

1

Evidence of impact

6

2

1

Strategy

15

3

3

5

Implementation

6

3

2

3

Pedagogy & Design

8

3

1

4

Research track ROER4D & GO-GN

11

2

4

Totaal

53

14

1

11

18

Uit dit overzicht blijkt het relatief grote aantal presentaties over OER ten opzichte van MOOC’s. Mocht uit de overstelpende aandacht voor MOOC’s in de afgelopen jaren worden geconcludeerd dat OER een gepasseerd station is, dan leert deze conferentie wel anders.

Aantallen per thema

Analyse van de abstracts gaf een beeld van de belangrijkste thema’s die in de presentaties aan bod kwamen. Er was een duidelijke top-4:

Thema

Aantal

Adoptie van OER (hindernissen, aanpak)

19

Open policy (mapping projects, effecten, aanpak, zowel op nationaal als op instellingsniveau)

14

Toepassingen van open learning

8

Support voor (her)gebruik van OER

7

Opvallend was het gering aantal presentaties over meer maatwerk leren (4) en learning analytics (2). Met name dat laatste viel op, omdat dit in 2014 bij de OEGlobal een veelbesproken thema was in de presentaties.
Nynke Bos van de UvA heeft over dit congres een impressie geschreven met aandacht voor wat OER voor onderwijs kan betekenen.
Naast mijn betrokkenheid bij het GO-GN seminar ben ik ook actief geweest in twee workshops. Samen met o.a. Willem van Valkenburg en Martijn Ouwehand van de TU Delft verzorgden we een introductie in Open Education voor leden van het OEC die nog weinig ervaring hebben met projecten in die sfeer. Tevens verzorgde ik een workshop rondom het binnenkort te lanceren Information Center (IC) van het OEC. Dit IC moet een vraagbaak worden voor iedereen die informatie zoekt over Open Education. Binnen mijn lectoraat is dit ook één van de hulpmiddelen die ik wil ontwikkelen om docenten die met OER aan de slag gaan te kunnen ondersteunen bij problemen. Mede daarom ben ik voorzitter van de werkgroep binnen het OEC die dit moet gaan realiseren.

Open Education Consortium Global Meeting

Van 23 tot 25 april werd in Ljubljana (Slovenië) het jaarlijkse congres gehouden van het Open Education Consortium (OEC). Voorheen was dit consortium bekend als het Open Courseware Consortium, maar tijdens dit congres werd de naamswijziging geannonceerd.Met de naamswijziging wil het OEC de verbreding in aandacht en activiteiten van open leermaterialen naar open en online onderwijs door  haar leden aangeven. Nederland was vertegenwoordigd door een delegatie bestaande uit afgevaardigden van de Haagse Hogeschool, Hogeschool Saxion, Avans Hogeschool, Radboud UMC, TU Delft, Open Universiteit en SURF.
Het congres opende op 23 april met de lancering van Opening Up Slovenia door de Sloveense minister van Onderwijs. Slovenië, een land met 2 miljoen inwoners, wil onder deze naam een georkestreerde aanpak van stimulering en bevordering van open onderwijs in alle onderwijssectoren (inclusief het postinitiele onderwijs en leven lang leren) uitvoeren. Dit programma is een country case onder het vorig jaar gelanceerde EU initiatief Opening Up Education. Financiering voor dit programma komt onder meer uit de regionale stimuleringsfondsen van de EU. Het programma kan een voorbeeld worden voor andere landen van hoe open education op nationaal niveau succesvol gestimuleerd kan worden.
Tijdens het congres werden 58 presentaties, verdeeld over drie tracks gegeven. Opvallend daarbij was een “normalisatie” van de rol van MOOC’s in het geheel. MOOC’s worden steeds meer beschouwd als één van de vormen van open education, waarbij in dit congres met name de koppeling tussen MOOC en OER aandacht kreeg. Daarnaast diverse presentaties over policy, kwaliteit en een aparte track over didactische vraagstukken en aanpakken.
Terugkijkend werd voor mij duidelijk dat een toekomstig succes van open education sterk afhangt van vorderingen op het gebied van Learning Analytics. Kwaliteitsverbetering van onderwijs en een meer gepersonaliseerd aanbod van onderwijs wordt verwacht door het analyseren van grote dataverzamelingen met procesgegevens van deelnemers aan online leren. Wanneer vorderingen in Learning Analytics achterwege blijven of niet de resultaten opleveren waarop nu wordt gehoopt zou dat een groei in open en online leren wel eens kunnen hinderen.
Ik heb tijdens het congres twee presentaties verzorgd:

Meer informatie over het congres is te vinden via de volgende links:
>> Proceedings, inclusief de slides en video opnames van de presentaties (worden later toegevoegd)
>> Website van het congres

OER13 congres Nottingham

Op 26 en 27 maart werd in Nottingham het OER13 congres gehouden. Deze editie telde 220 deelnemers, waarvan het leeuwendeel uit de UK afkomstig was. Het congres is voor Britse OER-onderzoekers hét congres om aan elkaar onderzoeksresultaten te presenteren en van gedachten te wisselen over allerlei issues.
De organisatie was erg verrast door het grote aantal deelnemers. In 2012 eindigde de financiering van twee grote OER-initiatieven in de UK. Het HEA/JISC OER programma, met meer dan 13M GBP aan subsidie, liep van 2009 tot 2012 en leverde een groot aantal OERs op. SCORE (Support Centre for Open Resources in Education) leverde ondersteuning aan OER-gerelateerde activiteiten, events en services. Dit project eindigde eveneens in 2012.
Waar tegenwoordig over OER gesproken wordt, ontbreekt de aandacht voor MOOC’s niet. Dit congres was daarop geen uitzondering, maar ik vond het wel een verademing dat het niet alle aandacht opslokte van de deelnemers en dat ook steeds is gestreefd naar het beschouwen van een MOOC in het bredere kader van open education in plaats van als een geïsoleerd fenomeen. Over het in december 2012 door de OU-UK gelanceerde MOOC-platform Futurelearn is overigens niet veel meer bekend dan dat er zich momenteel 22 Engelse universiteiten hebben aangesloten bij dit platform. In de wandelgangen vernam ik dat de OU-UK (de initiatiefnemer van dit platform) ernaar streeft de leermaterialen in de MOOC’s die zij via Futurelearn willen aanbieden, onder een open licentie te publiceren. Of dat een voorwaarde wordt voor alle deelnemers en of de andere deelnemers dit ook zullen doen is nog niet bekend.
Dit congres bood een grote diversiteit aan onderwerpen. Een kleine greep:

  • Making OER available on multiple platforms (U-Now, IBook, eBooks),
  • What do teachers need for sharing and creating knowledge about OER?,
  • Learning lessons of innovation from MOOC’s, OER and crowdsourcing environments,
  • New Approaches to Describing and Discovering Open Educational Resources.

Beleidsonderwerpen kwamen met name aan bod in presentaties over resultaten van EU-gefinancierde projecten.
De openingskeynote was van Toni Pearce, de Vice-President van de National Union of Students HE. Ze presenteerde resultaten van een onderzoek dat door hun organisatie is uitgevoerd onder studenten. Enkele resultaten uit dat onderzoek:

  • Studenten gebruiken veelal alleen OER wanneer dit onderdeel van de cursus is of wanneer dit specifiek door de docent wordt aangegeven.
  • Slechts een minderheid van de studenten heeft m.b.v. OER een betere indruk gekregen van de opleiding voordat ze zich aanmeldden.
  • Aanbrengen van digitale vaardigheden in een vroeg stadium vinden ze belangrijk
  • Studenten beschouwen zichzelf niet als de doelgroep van OER, maar zien het veeleer een rol spelen in een leven lang leren traject
  • Ze vragen zich af of aanbod van OER gratis kan blijven.

Ming Nie presenteerde de eerste resultaten van het door de EU gefinancierde POERUP project. POERUP staat voor “Policies for OER Uptake”. Doel is tot aanbevelingen te komen voor hoe overheden de groei in gebruiken van OER kan stimuleren. O.a. de Open Universiteit is partner in dit project. Een eerste tussenresultaat bestaat uit 24 reports waarin initiatieven op nationaal, regionaal en (grotere) instituties beschreven zijn. Van de onderzochte landen en regio’s waren Nederland, USA, Roemenië en Zuid-Afrika de landen met een aanpak op nationaal niveau. Maar landen als Australië, Nieuw-Zeeland, Spanje en Canada zijn ook erg actief, zonder de aanwezigheid van een nationale aanpak.
Op het congres waren er ook diverse workshops voor het Communicate OER project. Dit project heeft tot doel om OER-gerelateerde artikelen in de Wikipedia te schrijven of te actualiseren. In de komende maanden zullen op gezette tijden online sessies worden georganiseerd voor groepen belangstellenden om gezamenlijk een artikel onder de loep te nemen en (indien nodig) te verbeteren. De workshops tijdens dit congres gaf een introductie in het schrijven van Wikipedia artikelen.
Samenvattingen van de meeste congresbijdragen zijn te lezen op de conference blog. Daar zijn ook links naar de slides opgenomen.

Dé Onderwijsdagen 2012

Van 13 t/m 15 november werden in Rotterdam de jaarlijkse Onderwijsdagen gehouden, georganiseerd door SURF en Kennisnet. Dit jaar was afwijkend van de voorgaande jaren, zowel qua plaats (was Utrecht) als qua organisatie (HBO en WO op 13 en 14 november, PO, VO en MBO op 15 november).
De Open Universiteit was vertegenwoordigd door Wilfred Rubens, Jaap Walhout en ondergetekende. Jaap moest helaas afzeggen vanwege ziekte. Wilfred was actief als blogger en gaf ook een tweetal presentaties, waaronder eentje samen met Willem van Valkenburg (TU Delft) en Marja Verstelle (RU Leiden) over “Zes jaar Open Courseware in Nederland”.
Zelf gaf ik twee presentaties. Eén presentatie ging over Wikiwijs en kansen voor het hoger onderwijs. Raymond Snijders heeft hier een verslag over geschreven. De andere presentatie ging over MOOC’s. Hierin gaf ik een overzicht van de ontwikkelingen van dit jaar en de vraagstukken die dit oplevert voor instellingen voor hoger onderwijs in Nederland.
De twee dagen werden afgesloten met een keynote van André Kuijpers. Hij slaagde erin de toehoorders 1,5 uur ademloos te laten luisteren naar zijn verhaal over zijn ruimteverblijf en te kijken naar prachtige foto’s en beelden die vanuit het ruimtestation van de aarde zijn gemaakt. Eén grote reclame voor wetenschap en techniek. Of, zoals hij opmerkte “als ik door deze verhalen 1% van de jeugd weet te interesseren voor techniek heb je de kosten van de vlucht er al uit”.
De slides van mijn presentaties:
Wikiwijs en kansen voor hoger onderwijs
MOOC’s: trends en kansen voor het hoger onderwijs
De opnamen van de presentaties:
MOOC’s:

Wikiwijs: